DZIAŁALNOŚĆ SOTNI UKRAIŃSKIEJ POWSTAŃCZEJ ARMII ROMANA HROBELSKIEGO “BRODYCZA” NA ZACHODNIEJ ŁEMKOWSZCZYŹNIE W LATACH 1946-1947
Сажетак
Celem publikacji jest ukazanie historii sotni Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA), której dowódcą był w latach 1946-1947 Roman Hrobelski (pseudonim „Brodycz”). Sotnia powstała w 1944 r. Wchodziła w skład kurenia dowodzonego przez Wasyla Mizernego (pseudonim „Ren”). Pierwszym dowódcą sotni był partyzant o pseudonimie „Jar”. Latem 1945 r. dowództwo przejął Franc Hryhorowycz (pseudonim „Didyk”). W kwietniu 1946 r. dowództwo objął Roman Hrobelski. W październiku 1946 r. sotnia „Brodycza” przeszła na teren powiatu gorlickiego i nowosądeckiego. W nowym rejonie sotnia „Brodycza” prowadziła aktywną działalność. Aby uniknąć obław organizowanych przez Wojsko Polskie oddział kilkakrotnie przechodził przez granicę na terytorium Czechosłowacji. We wrześniu 1947 r. oddział Romana Hrobelskiego podjął próbę przejścia na Zachód. Część partyzantów, w tym dowódca została schwytana lub zginęła na terytorium Czechosłowacji.
Референце
ŻRÓŁA
Archiv bezpečnostních složek Praha (ABS), f. Zpravodajská správa Generální štábu (ZSGŠ), podfond 2. odd h. š., roč. 1947, č. j. 15426/taj.: Situační zprávy z 13. až 16.11.1947.
ABS Praha, f. 302, sign. 302-142-6, Protokol sepsaný dne 27. listopadu 1947 u vojenského útvaru 2213 v Bánské Bystrici s Romanem HROBELSKÝM, pseudonym „BRODYČ“ – „BRODYCZ“.
ABS Praha, f. 307, sign. 307-77-5, Protokol o výpovědi sepsaný s Romanem Hrobelským 11.1.1948.
ABS, f. 307, sign. 307-102-2, Návrh na odměnu za dopadení člena UPA - Brodiče - v Korouhvi, okr. Polička.
ABS, f. 307, sign. 307-76-15, Úřední záznam o výpovědi Romana Hrobelského.
ABS, f. 307, sign. 307-64-3, Použití zbraně při přestřelce s banderovci na Bílém Kříži.
ABS, f. 307, sign. 307-78-5, SEZNAM příslušníků UPA, kteří byli zajati neb zastřeleni nebo kteří byli předáni Polsku, neb jsou v internačním táboře zajištěni.
ABS, f. 307, sign. 307-77-7: Vyšetřování Banderovců - závěrečná zpráva.
LITERATURA
Drozd R. (2020), Akcje wysiedleńcze Ukraińców-Łemków w Polsce w latach 1944-1950, „Ruthenian Studies“ Нови Сад nr 4/2020.
Halczak B., Šmigel M. (2007), Działalność oddziału UPA Mychajło Fedaka „Smyrnego” w Beskidzie Niskim w latach 1945-1948, „In Gremium. Studia nad historią, kulturą i polityką” Zielona Góra nr 1/2007.
Halczak B. (2019), Działalność sotni Ukraińskiej Powstańczej Armii „Brodycza”, w latach 1946-1947 w świetle zeznań dowódcy (in:) Ozbrojeny protikomunisticky odpor v krajinach Strednej a Vychodnej Europy (1944-1953), red. M. Šmigel’ (2019), Banská Bystrica: Belianum.
Halczak B. (2017), Operacija „Visla“ u Polschi v 1947 roci, „Ruthenian Studies“ Нови Сад nr 1/2017 (Cirillic).
Halczak B. (2018), The situation of the ukrainian minority in Poland in the years 1945-1946 in the light of czechosovack military sources, „Ruthenian Studies“ Нови Сад nr 2/2018.
Garasimìv "Palìj” I. (2019) Z ûnac΄kih mrìj— u râdi UPA (Spogadi rojovogo UPA), „Літопис УПА ”, Toronto-Lvov nr 29/2009. (Cirillic)
Motyka G. (1999) Tak było w Bieszczadach. Walki polsko-ukraińskie 1943-1948, Warszawa: Wydawnictwo Volumen.
„Obce pogranicze” 1945-1946. Sytuacja w południowo-wschodniej Polsce w dokumentach czechosłowackich, red. Šmigel’, M., Halczak, B., Drozd, R. (2015) Warszawa: Wydawnictwo Tyrsa.
Protokol o výslechu Mychajlo Čupka – „Čajka“ z 21.07.1947, „Літопис УПА”, Toronto-Lvov, nr 53/2017.
Protokol o výslechu Teodora Lazara – „Kudiar” z 2.10.1947, „Літопис УПА”, Toronto-Lvov, nr 53/2017.
Protokol o výslechu Teodora Lazara – „Kudyjar” z 13.10.1947, „Літопис УПА”, Toronto-Lvov, nr 53/2017.
Protokol o výslechu Antonina Filevyča – „Bojko“ z 27.10.1947, „Літопис УПА”, Toronto-Lvov, nr 53/2017.
Syrný M., Šmigeľ M., Vyšetrovanie činnosti príslušníkov Ukrajinskej povstaleckej armady v Československu v rokoch 1947 – 1948, (in:) Łemkowie, Bojkowie, Rusini – historia, współczesność, kultura materialna i duchowa. Tom IV. Cz. 2, red. Dudra, S., Halczak, B., Drozd, R., Betko, I., Šmigeľ, M. (2012) Słupsk-Zielona Góra: Wydawnictwo „Druk-Ar”.
Syrnyk J. (2018) Trójkąt bieszczadzki. Tysiąc dni i tysiąc nocy anarchii w powiecie leskim (1944-1947), Rzeszów: Wydawnictwo Libra.
Šmigel’, M. (2007) Banderovci na Slovensku (1945 – 1947). Banská Bystrica: Katedra histórie Fakulty humanitných vied Univerzity Mateja Bela v Banskej Bystrici.
Wałach, S. (1971) Był w Polsce czas…, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Misiło, E. (2013) Akcja „Wisła”. Dokumenty i materiały. Warszawa: Archiwum Ukraińskie.
Archiv bezpečnostních složek Praha (ABS), f. Zpravodajská správa Generální štábu (ZSGŠ), podfond 2. odd h. š., roč. 1947, č. j. 15426/taj.: Situační zprávy z 13. až 16.11.1947.
ABS Praha, f. 302, sign. 302-142-6, Protokol sepsaný dne 27. listopadu 1947 u vojenského útvaru 2213 v Bánské Bystrici s Romanem HROBELSKÝM, pseudonym „BRODYČ“ – „BRODYCZ“.
ABS Praha, f. 307, sign. 307-77-5, Protokol o výpovědi sepsaný s Romanem Hrobelským 11.1.1948.
ABS, f. 307, sign. 307-102-2, Návrh na odměnu za dopadení člena UPA - Brodiče - v Korouhvi, okr. Polička.
ABS, f. 307, sign. 307-76-15, Úřední záznam o výpovědi Romana Hrobelského.
ABS, f. 307, sign. 307-64-3, Použití zbraně při přestřelce s banderovci na Bílém Kříži.
ABS, f. 307, sign. 307-78-5, SEZNAM příslušníků UPA, kteří byli zajati neb zastřeleni nebo kteří byli předáni Polsku, neb jsou v internačním táboře zajištěni.
ABS, f. 307, sign. 307-77-7: Vyšetřování Banderovců - závěrečná zpráva.
LITERATURA
Drozd R. (2020), Akcje wysiedleńcze Ukraińców-Łemków w Polsce w latach 1944-1950, „Ruthenian Studies“ Нови Сад nr 4/2020.
Halczak B., Šmigel M. (2007), Działalność oddziału UPA Mychajło Fedaka „Smyrnego” w Beskidzie Niskim w latach 1945-1948, „In Gremium. Studia nad historią, kulturą i polityką” Zielona Góra nr 1/2007.
Halczak B. (2019), Działalność sotni Ukraińskiej Powstańczej Armii „Brodycza”, w latach 1946-1947 w świetle zeznań dowódcy (in:) Ozbrojeny protikomunisticky odpor v krajinach Strednej a Vychodnej Europy (1944-1953), red. M. Šmigel’ (2019), Banská Bystrica: Belianum.
Halczak B. (2017), Operacija „Visla“ u Polschi v 1947 roci, „Ruthenian Studies“ Нови Сад nr 1/2017 (Cirillic).
Halczak B. (2018), The situation of the ukrainian minority in Poland in the years 1945-1946 in the light of czechosovack military sources, „Ruthenian Studies“ Нови Сад nr 2/2018.
Garasimìv "Palìj” I. (2019) Z ûnac΄kih mrìj— u râdi UPA (Spogadi rojovogo UPA), „Літопис УПА ”, Toronto-Lvov nr 29/2009. (Cirillic)
Motyka G. (1999) Tak było w Bieszczadach. Walki polsko-ukraińskie 1943-1948, Warszawa: Wydawnictwo Volumen.
„Obce pogranicze” 1945-1946. Sytuacja w południowo-wschodniej Polsce w dokumentach czechosłowackich, red. Šmigel’, M., Halczak, B., Drozd, R. (2015) Warszawa: Wydawnictwo Tyrsa.
Protokol o výslechu Mychajlo Čupka – „Čajka“ z 21.07.1947, „Літопис УПА”, Toronto-Lvov, nr 53/2017.
Protokol o výslechu Teodora Lazara – „Kudiar” z 2.10.1947, „Літопис УПА”, Toronto-Lvov, nr 53/2017.
Protokol o výslechu Teodora Lazara – „Kudyjar” z 13.10.1947, „Літопис УПА”, Toronto-Lvov, nr 53/2017.
Protokol o výslechu Antonina Filevyča – „Bojko“ z 27.10.1947, „Літопис УПА”, Toronto-Lvov, nr 53/2017.
Syrný M., Šmigeľ M., Vyšetrovanie činnosti príslušníkov Ukrajinskej povstaleckej armady v Československu v rokoch 1947 – 1948, (in:) Łemkowie, Bojkowie, Rusini – historia, współczesność, kultura materialna i duchowa. Tom IV. Cz. 2, red. Dudra, S., Halczak, B., Drozd, R., Betko, I., Šmigeľ, M. (2012) Słupsk-Zielona Góra: Wydawnictwo „Druk-Ar”.
Syrnyk J. (2018) Trójkąt bieszczadzki. Tysiąc dni i tysiąc nocy anarchii w powiecie leskim (1944-1947), Rzeszów: Wydawnictwo Libra.
Šmigel’, M. (2007) Banderovci na Slovensku (1945 – 1947). Banská Bystrica: Katedra histórie Fakulty humanitných vied Univerzity Mateja Bela v Banskej Bystrici.
Wałach, S. (1971) Był w Polsce czas…, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Misiło, E. (2013) Akcja „Wisła”. Dokumenty i materiały. Warszawa: Archiwum Ukraińskie.
Објављено
17. 12. 2021.
Како цитирати
HALCZAK, Bohdan; ONDRÁK, Vlastimil.
DZIAŁALNOŚĆ SOTNI UKRAIŃSKIEJ POWSTAŃCZEJ ARMII ROMANA HROBELSKIEGO “BRODYCZA” NA ZACHODNIEJ ŁEMKOWSZCZYŹNIE W LATACH 1946-1947.
РУСИНИСТИЧНИ СТУДИЇ, [S.l.], v. 5, n. 5, p. 9-24, dec. 2021.
ISSN 2560-3612. Доступно на: <https://rusinisticnistudi.ff.uns.ac.rs/index.php/rs/article/view/73>. Датум приступа: 05 feb. 2025
doi: https://doi.org/10.19090/rs.2021.5.9-24.
Bрој часописа
Секција
Articles
