КУЛЬТУРНА ДІЯЛЬНІСТЬ МІЖВОЄННОЇ УКРАЇНСЬКОЇ ПОЛІТИЧНОЇ ЕМІГРАЦІЇ НА БАЛКАНАХ (ОБРАЗОТВОРЧЕ МИСТЕЦТВО)
Сажетак
У роботі йдеться про спадщину образотворчого мистецтва української політичної еміграції в країнах Південно-Східної Європи в період між двома світовими війнами. Крізь призму документів центральних державних архівів Болгарії, України і Чехії та матеріалів тогочасної української преси показані творчі студії професійних митців та художників-аматорів в Болгарії, Румунії й Югославії. Охарактеризовано різні види і техніки мистецтва, в яких працювали українські емігранти. Визначено творчий доробок митців емігрантського періоду їхнього життя.
Референце
ДЖЕРЕЛА
Herken-Rusova N. (1936). Sviato Derzhavnosti – za heroichnyi teatr. Praha.
Herken-Rusova N. (1939). Heroichnyi teatr / Vydavets O. Bachynska. Lviv: Stavr. In-t.
Centralen dyrzhaven arhiv na Respublika Bylgarija (CDAB), f. 1717K, op. 1, a. e. 570.
TsDAB, f. 1717K, op. 1, a. e. 287.
Tsentralnyi derzhavnyi arkhiv vyshchykh orhaniv vlady ta upravlinnia Ukrainy (TsDAVO), f. 3696, op. 2, spr. 258.
TsDAVO, f. 4465, op. 1, spr. 157.
Tsentralnyi derzhavnyi arkhiv hromadskykh obiednan Ukrainy (TsDAHO), f. 269, op. 2, spr. 16.
TsDAHO, f. 269, op. 2, spr. 18.
TsDAHO, f. 269, op. 2, spr. 48.
TsDAHO, f. 269, op. 2, spr. 271.
Národní archiv Česke republike (NAČR), f. «Ukrajinske muzeum v Praze», kart. 11, inv. № 309.
NAČR, f. «Ukrajinske muzeum v Praze», kart. 67, inv. № 858.
NAČR, f. «Ukrajinske muzeum v Praze», kart. 67, inv. № 861.
ЛІТЕРАТУРА
V. (1936). 75-ta richnytsia smerty T. Shevchenka v Bukareshti. Tryzub, 19, 15. (Cyrillic).
Vlasenko, V. (2009). Na nyvi nauky i mystetstva (do biohrafii Yuriia Rusova ta Natalii Herken-Rusovoi). Pamiatky: arkheohrafichnyi shchorichnyk, 10, 212–236. (Cyrillic).
Vlasenko, V. (2011a). Ukrainska hromada v Bolharii (za materialamy paryzkoho tyzhnevyka «Tryzub»). Sumska starovyna, 35, 14–27. (Cyrillic).
Vlasenko, V. (2011b). Ukrainska hromada u Belhradi u mizhvoiennyi period (za materialamy paryzkoho «Tryzuba»). Kyivska starovyna, 1, 123–136. (Cyrillic).
Vlasenko, V. (2011c). Ukrainska hromada u Velykomu Bechkereku (Iuhoslaviia) u mizhvoiennyi period. Kyivska starovyna, 3, 41–48. (Cyrillic)
Vlasenko, V. (2012). Publikatsii Dmytra Herodota na storinkakh paryzkoho tyzhnevyka «Tryzub». Visnyk Tsentralnoho derzhavnoho arkhivu zarubizhnoi ukrainiky, 1, 97–108. (Cyrillic).
Vlasenko, V. (2014). Shevchenkovskie dni ukrainskoy politicheskoy emigratsii v Bolgarii v mezhvoennyy period (po materialam parizhskogo ezhenedel'nika «Trizub»). Izvestiya na Instituta za istoricheskie izsledvaniya. Sofiya, ХХХІ, 1, 106–114. (Cyrillic).
Vlasenko, V. (2017). Muzei vyzvolnoi borotby Ukrainy y ukrainska emihratsiia na Balkanakh. U: Nad Wіsłą і Dnіeprem. Polska і Ukraіna w przestrzenі еuropejskіej – przeszłość і teraźnіejszość / Red.: I. Sribniak ta V. Rozynkovski. Torun-Kyiv, 1, 69–73. (Cyrillic).
Vlasenko, V. (2018a). Biblioteky i kluby ukrainskoi politychnoi emihratsii na Balkanakh u mizhvoieennyi period. Rusynystychny study, 2, 188–199. (Cyrillic).
Vlasenko, V. (2018 b). Kulturna diialnist mizhvoiennoi ukrainskoi emihratsii v Bolharii (muzyka, tantsi, teatr). Sumska starovyna, LIІ, 38–50. (Cyrillic).
Vlasenko, V. (2020). Teatralne mystetstvo v seredovyshchi mizhvoiennoi ukrainskoi politychnoi emihratsii v Yuhoslavii. Rusynystychny studyi, 4, 23–37. (Cyrillic)
Hula, O. (2018). Diialnist ukrainskykh kulturno-prosvitnytskykh orhanizatsii u Korolivstvi SKhS/Iuhoslavii yak chynnyk zberezhennia natsionalnoi identychnosti (1918–1941 rr.). Chasopys ukrainskoi istorii, 37, 30–38. (Cyrillic).
D. H. (1933). Sviato Tarasa Shevchenka v Bukareshti. Tryzub, 30–31, 38. (Cyrillic).
D. H. (1938). Yalynka v Bukareshti. Tryzub, 6, 25. (Cyrillic).
Keseva, Ts. (2008). Bolgariya i russkaya emigratsiya: 1920-1950-e gody. Moskva: Biblioteka-fond «Russkoe Zarubezh'e»; Russkiy put'. (Cyrillic).
Kovach, M. (1940). Prosvytny obstavyny u nas y robota «Prosvyty» u ostani'h dvoh rokoh. U: Rusky kalendar za rusynoh u Jugoslavyi' na 1941. rok, 154–159. (Cyrillic).
Kozlitin, V. D. (1996). Russkaya i ukrainskaya emigratsiya v Yugoslavii (1919–1945 gg.). Khar'kov: «RA». (Cyrillic).
Kozlitin, V. (1996). Ukrainski hromadski orhanizatsii v Yuhoslavii (20-30-ti rr. XX st.). Ukrainska diaspora, 9, 52–69. (Cyrillic).
Kosik, V. I. (2010). Russkie kraski na balkanskoy palitre. Khudozhestvennoe tvorchestvo russkikh na Balkanakh (konets ХІХ – nachalo ХХІ veka). Moskva. (Cyrillic).
Liskyi, B. (2008). Ohliad kulturno-osvitnoho zhyttia ukraintsiv u Bosnii (1890-1990). U: Materialy do istorii ukraintsiv u Bosnii. Novyi Sad, 5, 71–76. (Cyrillic).
Loza, M. (24 liutoho 1983). Pamiati Tetiany z Kniahynytskykh-Dushenko. Svoboda. Dzhersi-Siti, Niu-York, str. 2. (Cyrillic).
Matviienko, V. M. (2004). Parashchuk Mykhailo Ivanovych. U: Ukrainska dyplomatychna akademiia, 2, 256. (Cyrillic).
Matiash, I., Manasiieva I., Tertychna A. (2021). Ukrainsko-bolharski vidnosyny: ofitsiina i kulturna dyplomatiia (1918–1944). Kyiv-Sofiia. (Cyrillic).
Mykola, Butovych (1956). Monohrafiia. Avtobiohrafiia M. Butovicha ta stattia V. Sichynskoho. Niu-York: Slovo. (Cyrillic).
Moskalenko, V., Tertychna A. (2021). Ukrainski kulturni proiekty v Bolharii: tradytsii i moderni praktyky. Zovnishni spravy, 1–2, 27–31. (Cyrillic).
N. H. (1941). Pro maliara Kleona i nehidnyka Polidora. Batava, 5, 13–15. (Cyrillic).
Narizhnyi, S. (1942). Ukrainska emihratsiia: Kulturna pratsia ukrainskoi emihratsii mizh dvoma svitovymy viinamy. Ch. 1. Praha. (Cyrillic).
Narizhnyi, S. (1999). Ukrainska emihratsiia: Kulturna pratsia ukrainskoi emihratsii 1919–1939. Kyiv: Vyd-vo im. Oleny Telihy. (Cyrillic).
Pavlenko, M. (1999). Ukrainski viiskovopoloneni y internovani u taborakh Polshchi, Chekhoslovachchyny ta Rumunii: stavlennia vlady i umovy perebuvannia (1919–1924 rr.). Kyiv. (Cyrillic).
Pelenska, O. (2005). Ukrainskyi portret na tli Prahy: ukrainske mystetske seredovyshche v mizhvoiennii Chekho-Slovachchyni. Niu-York; Praha. (Cyrillic).
Porokhivskyi, H. (1931). Ukrainska viiskova emihratsiia v Rumunii. Tabor, 16, 74–90. (Cyrillic).
Rumiantsev, O. (2008). «Rusky novyny» ta «Ridne slovo» – dzerkala dvokh ukrainskykh hromad v Yuhoslavii v period mizh dvoma svitovymy viinamy. Naukovi zapysky [Natsionalnoho universytetu «Ostrozka akademiia»]. Istorychni nauky, 11, 448–460. (Cyrillic).
Sahan, H. (2012). Yuhosloviany u ХХ stolitti: hromadski ta kulturni zviazky z Ukrainoiu. Kyiv.
Smederevo (1930). Yuhoslaviia. Hurtuimosia, 1, 45–46. (Cyrillic).
Stepovyk, D. (1994). Skulptor Mykhailo Parashchuk: zhyttia i tvorchist. Kyiv-Toronto- Edmonton: Vyd-vo Kanadskoho in-tu ukr. studii Albertskoho un-tu. (Cyrillic).
Sukalo, A. M. (2011). Osobovi fondy predstavnykiv ukrainskoi diaspory v arkhivnykh zibranniakh TsDAMLM. Mykola Butovych. Arkhivy Ukrainy, 6, 130–142. (Cyrillic).
Fedoruk, O. (2000). Khudozhnyk Mykola Butovych u Nimechchyni. Kyivska starovyna, 5, 106–123. (Cyrillic).
Fedoruk, O. (2002). Mykola Butovych: zhyttia i tvorchist (povernuti imena). Kyiv, Niu-York: Vyd-vo M. P. Kots. (Cyrillic).
Hakova, E., Moskalenko V. (2007). Prof. Mihajlo Ivanovich Parashchuk. Skulptor i obshhestvenno-politicheski deec (1878–1963): Nauchno-inventaren opis na lichnija arhiv na prof. Mihajlo Parashchuk CDA na R.B. F. 1717K. Sofija: Paradigma. (Cyrillic).
Yakovlieva, L. (1997). «Na Ukrainu povernu». Mykoli Butovychu – 100 rokiv (Dokumenty osobovoho fondu Mykoly Butovycha, shcho zberihaiutsia u Tsentralnomu derzhavnomu arkhivi vyshchykh orhaniv vlady i upravlinnia Ukrainy). Obrazotvorche mystetstvo, 2, 7–8. (Cyrillic).
Liskij, B. (2008). Djelovanje ukrajinskoh društva «Prosvita» iz Zagreba među Ukrajincima u Bosni i Hercegovini između dvaju ratova. Іn: Materialy do istorii ukraintsiv u Bosnii, 5, 53–67.
Herken-Rusova N. (1936). Sviato Derzhavnosti – za heroichnyi teatr. Praha.
Herken-Rusova N. (1939). Heroichnyi teatr / Vydavets O. Bachynska. Lviv: Stavr. In-t.
Centralen dyrzhaven arhiv na Respublika Bylgarija (CDAB), f. 1717K, op. 1, a. e. 570.
TsDAB, f. 1717K, op. 1, a. e. 287.
Tsentralnyi derzhavnyi arkhiv vyshchykh orhaniv vlady ta upravlinnia Ukrainy (TsDAVO), f. 3696, op. 2, spr. 258.
TsDAVO, f. 4465, op. 1, spr. 157.
Tsentralnyi derzhavnyi arkhiv hromadskykh obiednan Ukrainy (TsDAHO), f. 269, op. 2, spr. 16.
TsDAHO, f. 269, op. 2, spr. 18.
TsDAHO, f. 269, op. 2, spr. 48.
TsDAHO, f. 269, op. 2, spr. 271.
Národní archiv Česke republike (NAČR), f. «Ukrajinske muzeum v Praze», kart. 11, inv. № 309.
NAČR, f. «Ukrajinske muzeum v Praze», kart. 67, inv. № 858.
NAČR, f. «Ukrajinske muzeum v Praze», kart. 67, inv. № 861.
ЛІТЕРАТУРА
V. (1936). 75-ta richnytsia smerty T. Shevchenka v Bukareshti. Tryzub, 19, 15. (Cyrillic).
Vlasenko, V. (2009). Na nyvi nauky i mystetstva (do biohrafii Yuriia Rusova ta Natalii Herken-Rusovoi). Pamiatky: arkheohrafichnyi shchorichnyk, 10, 212–236. (Cyrillic).
Vlasenko, V. (2011a). Ukrainska hromada v Bolharii (za materialamy paryzkoho tyzhnevyka «Tryzub»). Sumska starovyna, 35, 14–27. (Cyrillic).
Vlasenko, V. (2011b). Ukrainska hromada u Belhradi u mizhvoiennyi period (za materialamy paryzkoho «Tryzuba»). Kyivska starovyna, 1, 123–136. (Cyrillic).
Vlasenko, V. (2011c). Ukrainska hromada u Velykomu Bechkereku (Iuhoslaviia) u mizhvoiennyi period. Kyivska starovyna, 3, 41–48. (Cyrillic)
Vlasenko, V. (2012). Publikatsii Dmytra Herodota na storinkakh paryzkoho tyzhnevyka «Tryzub». Visnyk Tsentralnoho derzhavnoho arkhivu zarubizhnoi ukrainiky, 1, 97–108. (Cyrillic).
Vlasenko, V. (2014). Shevchenkovskie dni ukrainskoy politicheskoy emigratsii v Bolgarii v mezhvoennyy period (po materialam parizhskogo ezhenedel'nika «Trizub»). Izvestiya na Instituta za istoricheskie izsledvaniya. Sofiya, ХХХІ, 1, 106–114. (Cyrillic).
Vlasenko, V. (2017). Muzei vyzvolnoi borotby Ukrainy y ukrainska emihratsiia na Balkanakh. U: Nad Wіsłą і Dnіeprem. Polska і Ukraіna w przestrzenі еuropejskіej – przeszłość і teraźnіejszość / Red.: I. Sribniak ta V. Rozynkovski. Torun-Kyiv, 1, 69–73. (Cyrillic).
Vlasenko, V. (2018a). Biblioteky i kluby ukrainskoi politychnoi emihratsii na Balkanakh u mizhvoieennyi period. Rusynystychny study, 2, 188–199. (Cyrillic).
Vlasenko, V. (2018 b). Kulturna diialnist mizhvoiennoi ukrainskoi emihratsii v Bolharii (muzyka, tantsi, teatr). Sumska starovyna, LIІ, 38–50. (Cyrillic).
Vlasenko, V. (2020). Teatralne mystetstvo v seredovyshchi mizhvoiennoi ukrainskoi politychnoi emihratsii v Yuhoslavii. Rusynystychny studyi, 4, 23–37. (Cyrillic)
Hula, O. (2018). Diialnist ukrainskykh kulturno-prosvitnytskykh orhanizatsii u Korolivstvi SKhS/Iuhoslavii yak chynnyk zberezhennia natsionalnoi identychnosti (1918–1941 rr.). Chasopys ukrainskoi istorii, 37, 30–38. (Cyrillic).
D. H. (1933). Sviato Tarasa Shevchenka v Bukareshti. Tryzub, 30–31, 38. (Cyrillic).
D. H. (1938). Yalynka v Bukareshti. Tryzub, 6, 25. (Cyrillic).
Keseva, Ts. (2008). Bolgariya i russkaya emigratsiya: 1920-1950-e gody. Moskva: Biblioteka-fond «Russkoe Zarubezh'e»; Russkiy put'. (Cyrillic).
Kovach, M. (1940). Prosvytny obstavyny u nas y robota «Prosvyty» u ostani'h dvoh rokoh. U: Rusky kalendar za rusynoh u Jugoslavyi' na 1941. rok, 154–159. (Cyrillic).
Kozlitin, V. D. (1996). Russkaya i ukrainskaya emigratsiya v Yugoslavii (1919–1945 gg.). Khar'kov: «RA». (Cyrillic).
Kozlitin, V. (1996). Ukrainski hromadski orhanizatsii v Yuhoslavii (20-30-ti rr. XX st.). Ukrainska diaspora, 9, 52–69. (Cyrillic).
Kosik, V. I. (2010). Russkie kraski na balkanskoy palitre. Khudozhestvennoe tvorchestvo russkikh na Balkanakh (konets ХІХ – nachalo ХХІ veka). Moskva. (Cyrillic).
Liskyi, B. (2008). Ohliad kulturno-osvitnoho zhyttia ukraintsiv u Bosnii (1890-1990). U: Materialy do istorii ukraintsiv u Bosnii. Novyi Sad, 5, 71–76. (Cyrillic).
Loza, M. (24 liutoho 1983). Pamiati Tetiany z Kniahynytskykh-Dushenko. Svoboda. Dzhersi-Siti, Niu-York, str. 2. (Cyrillic).
Matviienko, V. M. (2004). Parashchuk Mykhailo Ivanovych. U: Ukrainska dyplomatychna akademiia, 2, 256. (Cyrillic).
Matiash, I., Manasiieva I., Tertychna A. (2021). Ukrainsko-bolharski vidnosyny: ofitsiina i kulturna dyplomatiia (1918–1944). Kyiv-Sofiia. (Cyrillic).
Mykola, Butovych (1956). Monohrafiia. Avtobiohrafiia M. Butovicha ta stattia V. Sichynskoho. Niu-York: Slovo. (Cyrillic).
Moskalenko, V., Tertychna A. (2021). Ukrainski kulturni proiekty v Bolharii: tradytsii i moderni praktyky. Zovnishni spravy, 1–2, 27–31. (Cyrillic).
N. H. (1941). Pro maliara Kleona i nehidnyka Polidora. Batava, 5, 13–15. (Cyrillic).
Narizhnyi, S. (1942). Ukrainska emihratsiia: Kulturna pratsia ukrainskoi emihratsii mizh dvoma svitovymy viinamy. Ch. 1. Praha. (Cyrillic).
Narizhnyi, S. (1999). Ukrainska emihratsiia: Kulturna pratsia ukrainskoi emihratsii 1919–1939. Kyiv: Vyd-vo im. Oleny Telihy. (Cyrillic).
Pavlenko, M. (1999). Ukrainski viiskovopoloneni y internovani u taborakh Polshchi, Chekhoslovachchyny ta Rumunii: stavlennia vlady i umovy perebuvannia (1919–1924 rr.). Kyiv. (Cyrillic).
Pelenska, O. (2005). Ukrainskyi portret na tli Prahy: ukrainske mystetske seredovyshche v mizhvoiennii Chekho-Slovachchyni. Niu-York; Praha. (Cyrillic).
Porokhivskyi, H. (1931). Ukrainska viiskova emihratsiia v Rumunii. Tabor, 16, 74–90. (Cyrillic).
Rumiantsev, O. (2008). «Rusky novyny» ta «Ridne slovo» – dzerkala dvokh ukrainskykh hromad v Yuhoslavii v period mizh dvoma svitovymy viinamy. Naukovi zapysky [Natsionalnoho universytetu «Ostrozka akademiia»]. Istorychni nauky, 11, 448–460. (Cyrillic).
Sahan, H. (2012). Yuhosloviany u ХХ stolitti: hromadski ta kulturni zviazky z Ukrainoiu. Kyiv.
Smederevo (1930). Yuhoslaviia. Hurtuimosia, 1, 45–46. (Cyrillic).
Stepovyk, D. (1994). Skulptor Mykhailo Parashchuk: zhyttia i tvorchist. Kyiv-Toronto- Edmonton: Vyd-vo Kanadskoho in-tu ukr. studii Albertskoho un-tu. (Cyrillic).
Sukalo, A. M. (2011). Osobovi fondy predstavnykiv ukrainskoi diaspory v arkhivnykh zibranniakh TsDAMLM. Mykola Butovych. Arkhivy Ukrainy, 6, 130–142. (Cyrillic).
Fedoruk, O. (2000). Khudozhnyk Mykola Butovych u Nimechchyni. Kyivska starovyna, 5, 106–123. (Cyrillic).
Fedoruk, O. (2002). Mykola Butovych: zhyttia i tvorchist (povernuti imena). Kyiv, Niu-York: Vyd-vo M. P. Kots. (Cyrillic).
Hakova, E., Moskalenko V. (2007). Prof. Mihajlo Ivanovich Parashchuk. Skulptor i obshhestvenno-politicheski deec (1878–1963): Nauchno-inventaren opis na lichnija arhiv na prof. Mihajlo Parashchuk CDA na R.B. F. 1717K. Sofija: Paradigma. (Cyrillic).
Yakovlieva, L. (1997). «Na Ukrainu povernu». Mykoli Butovychu – 100 rokiv (Dokumenty osobovoho fondu Mykoly Butovycha, shcho zberihaiutsia u Tsentralnomu derzhavnomu arkhivi vyshchykh orhaniv vlady i upravlinnia Ukrainy). Obrazotvorche mystetstvo, 2, 7–8. (Cyrillic).
Liskij, B. (2008). Djelovanje ukrajinskoh društva «Prosvita» iz Zagreba među Ukrajincima u Bosni i Hercegovini između dvaju ratova. Іn: Materialy do istorii ukraintsiv u Bosnii, 5, 53–67.
Објављено
24. 02. 2023.
Како цитирати
ВЛАСЕНКО, Валерій.
КУЛЬТУРНА ДІЯЛЬНІСТЬ МІЖВОЄННОЇ УКРАЇНСЬКОЇ ПОЛІТИЧНОЇ ЕМІГРАЦІЇ НА БАЛКАНАХ (ОБРАЗОТВОРЧЕ МИСТЕЦТВО).
РУСИНИСТИЧНИ СТУДИЇ, [S.l.], v. 6, n. 6, p. 75-87, feb. 2023.
ISSN 2560-3612. Доступно на: <https://rusinisticnistudi.ff.uns.ac.rs/index.php/rs/article/view/54>. Датум приступа: 18 apr. 2024
doi: https://doi.org/10.19090/rs.2022.6.75-87.
Bрој часописа
Секција
Articles
